Tkanka tłuszczowa to wróg numer 1 wszystkich, którzy borykają się z problemami z wagą. Nadmiar tłuszczu powoduje, że wyglądamy mało atrakcyjnie, zwiększa się stopieni zagrożenia licznymi chorobami, a także czujemy się ociężali i słabsi fizycznie. Jednak pamiętać trzeba, że pewna ilość tłuszczu w naszym ciele jest niezbędna do życia, więc drastyczne odchudzenie jest zjawiskiem niepożądanym.
Ale kiedy właściwie możemy mówić o nadwadze i zbyt dużej ilości tłuszczu? Czy dla każdego z nas proporcja tłuszczu w ogólnej masie ciała powinna być taka sama? Czy może jest to czynnik, który w każdym przypadku rozpatrywać należy indywidualnie?
Po co nam tłuszcz?
Tłuszcz możemy podzielić na dwie kategorie – zasadniczy i zapasowy. Zasadniczy znajduje się między innymi w błonach komórkowych, tworzy osłony włókien nerwowych, znajduje się w mózgu, szpiku kostnym i otacza narządy wewnętrzne. Izoluje i chroni. Tłuszcz zasadniczy u zdrowej osoby to około 3% masy ciała. Nieco więcej tłuszczu zasadniczego posiadają kobiety. Zgromadzony w piersiach i wokół bioder to kolejne około 5 – 9% masy ciała. Tłuszcz zasadniczy w dużej mierze reguluje gospodarkę hormonalną organizmu. Jego zbyt niski poziom prowadzi między innymi do zaburzeń miesiączkowania. Jednak nie tylko kobiety borykają się z problemami hormonalnymi wynikającymi ze zbyt niskiej ilości tłuszczu. Również u mężczyzn mogą wyniknąć z tego powodu kłopoty w produkcji testosteronu. Tłuszcz zapasowy znajduje się pod skórą, a pewna jego ilość stanowi niezbędny zapas energii, którą wydatkujemy przez cały dzień. Kiedy śpimy, siedzimy, chodzimy, cały czas organizm sięga po energię zgromadzoną w tkance tłuszczowej.
Tłuszcz w treningu
Nadliczbowy procent tkanki tłuszczowej jest balastem, który poza innymi konsekwencjami zdrowotnymi, utrudnia nie tylko uprawianie sportu, ale również codzienne funkcjonowanie. To tak jakby cały dzień chodzić z ciężkim plecakiem. Nie istnieje dyscyplina, w której posiadanie większej ilości tkanki tłuszczowej samo w sobie daje przewagę nad osobą o tej samej masie, ale większym udziale beztłuszczowej masy ciała.
Jak wyliczyć BMI
W celu oszacowania, czy nasza masa ciała mieści się w pewnej „zdrowej normie” często sięgamy po wskaźnik BMI (body mass index). Jest to wskaźnik przedstawiający zalecany zakres wagi przy określonym wzroście. Wylicza się go dzieląc wagę danej osoby przez podniesiony do kwadratu wzrost (wyrażony w metrach). Na przykład: osoba o wzroście 1,8 m i wadze 80 kg ma BMI o wartości 24,7. Wartość tę przykładamy do skali, która dzieli się na 5 kategorii:
- Niedowaga: < 18,5
- Waga idealna: 18,5 – 24,9
- Nadwaga: 25 – 29,9
- Nadwaga: 30 – 39,9
- Otyłość: 40+
Zatem osoba, której BMI wyliczyliśmy mieści się w widełkach wagi idealnej.
Co mówi BMI
BMI w normie mówi o niskim zagrożeniu chorób powiązanych bezpośrednio z masą ciała. Natomiast wraz ze wzrostem BMI, ale również w przypadku jego zbyt niskiej wartości, zagrożenie diametralnie wzrasta, choć charakter zagrożeń jest nieco odmienny. Im wyższe BMI tym większe ryzyko chorób układu krążenia, cukrzycy czy problemami z woreczkiem żółciowym. BMI poniżej 18,5 to z kolei możliwa przyczyna zaburzeń metabolicznych, hormonalnych czy nawet droga do zaburzeń jedzenia.
Na co uważać
Wskaźnik BMI mówi o pewnym ujednoliconym modelu oceny dopuszczalnej wagi ciała. I choć jest cennym narzędziem, nie bierze pod uwagę wszystkich czynników składających się na masę ciała. Niejako wrzuca każdego do jednego worka, a przecież różnimy się między sobą budową ciała. O ile w przypadku „przeciętnego” obywatela, który prowadzi dość statyczny, czy umiarkowanie aktywny tryb życia, ten margines błędu jest niewielki, o tyle w przypadku osób trenujących intensywnie może dawać rezultaty zupełnie niewiarygodne. Osoby te cechuje odmienna struktura mięśniowa i stosunek tkanki tłuszczowej do beztłuszczowej masy ciała jest zupełnie inny. Zatem może się okazać, że osoba o rozbudowanej muskulaturze i niewielkim procencie masy ciała, w skali BMI będzie sklasyfikowana jako osoba z nadwagą, czy wręcz otyła.
